Kto jest uprawniony do zachowku i kto go musi zapłacić?

Prawo do zachowku jest instytucją prawa spadkowego, która wynika z potrzeby ochrony więzi rodzinnych między spadkodawcą a spadkobiercami. Niejednokrotnie słyszy się o sytuacjach, w których dana osoba przekazuje drogą testamentową cały swój majątek obcym, pomijając w ten sposób najbliższych. Na szczęście ustawodawca przewiduje taką okoliczność, dbając o interesy członków rodziny zmarłego.

Kiedy można ubiegać się o zachowek?

Na wstępie należy zaznaczyć, kto w ogóle może występować z takim roszczeniem. Zgodnie z art. 911 Kodeksu cywilnego, legitymację posiadają zstępni, małżonek oraz rodzice spadkodawcy. W przypadku, gdy zostaną pominięci w treści testamentu, zyskują prawo do ubiegania się o stosowną rekompensatę finansową. Art. 991¹ oraz art. 1000 wskazują, że obowiązkiem zapłaty zachowku mogą być obciążeni:

• spadkobiercy,
• zapisobiercy windykacyjni,
• obdarowani (na mocy umowy darowizny).

W jaki sposób można uzyskać zachowek?

Jako prawnik od spraw spadkowych z Gdańska, pragnę zaznaczyć, że istnieją dwie drogi do uzyskania zachowku. Pierwsza z nich jest nieco prostsza z perspektywy technicznej. Polega na spisaniu ugody między stronami. Niestety nie zawsze będzie to możliwe, chociażby ze względu na brak porozumienia w tej sprawie. Wówczas jedynym rozwiązaniem jest wytoczenie powództwa o zapłatę zachowku.

Druga metoda, z oczywistych względów, wymaga więcej czasu, a także środków finansowych. Z tego względu zawsze zalecam, aby w pierwszej kolejności spróbować dojść do konsensusu. Jeżeli jednak nie da się go osiągnąć, nie pozostaje nic innego, jak skierować sprawę na drogę sądową. Wówczas sąd ustali, czy i komu przysługuje prawo do zachowku, a także, jaka powinna być jego wysokość. Pamiętaj, że rekompensata wypłacana jest wyłącznie w formie pieniężnej.